Tủ lạnh không chạy: Nguyên nhân, cách nhận biết và xử lý

Để biết liệu tủ lạnh không chạy hay chỉ đang gặp vấn đề nhỏ, bạn có thể dựa vào những dấu hiệu sau:

• Không có tiếng động từ máy nén (block): Khi tủ lạnh hoạt động bình thường, bạn sẽ nghe thấy tiếng máy nén (block) chạy êm ái. Nếu không nghe thấy bất kỳ âm thanh nào hoặc nghe thấy tiếng rè rè, lạch cạch bất thường rồi im bặt, rất có thể block tủ đã ngừng hoạt động.
• Đèn trong tủ lạnh không sáng: Đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi tủ lạnh không có điện hoặc mất nguồn.
• Tủ lạnh không làm lạnh: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho việc tủ lạnh không làm lạnh. Bạn sẽ thấy thực phẩm không còn được bảo quản tốt, đồ đông đá bị tan chảy, và khi mở tủ không thấy hơi lạnh thoát ra mạnh mẽ. 
• Thực phẩm bên trong tủ bị ôi thiu, chảy nước: Tủ lạnh không chạy đồng nghĩa với không khí lạnh không được duy trì, thực phẩm sẽ nhanh chóng bị hỏng, bốc mùi khó chịu và các lớp đá trong ngăn đông tan chảy thành nước.
• Nhiệt độ bên ngoài tủ lạnh nóng bất thường: Đặc biệt là ở phía sau hoặc hai bên hông tủ, nơi máy nén và dàn nóng hoạt động để tản nhiệt. Nếu tủ lạnh không chạy mà khu vực này vẫn nóng ran, có thể có vấn đề với máy nén hoặc hệ thống làm lạnh.
• Có mùi khét hoặc mùi gas: Nếu bạn ngửi thấy mùi khét hoặc mùi gas từ tủ lạnh, hãy ngay lập tức rút phích cắm điện và kiểm tra. Đây là dấu hiệu nguy hiểm có thể liên quan đến chập cháy điện hoặc rò rỉ gas.
• Tủ lạnh có điện nhưng không hoạt động: Đôi khi, bạn có thể gặp phải tình trạng đèn trong tủ vẫn sáng nhưng máy nén không chạy, quạt không quay, và tủ không làm lạnh. Điều này cho thấy có vấn đề về mạch điều khiển hoặc các bộ phận chính bên trong.

Tủ lạnh không chạy gây ra nhiều tác hại đáng kể, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt và tiềm ẩn các nguy cơ khác nhau như:

• Thực phẩm hư hỏng, bốc mùi: Đây là tác hại rõ ràng và trực tiếp nhất khi tủ lạnh không chạy. Thực phẩm tươi sống như thịt, cá, rau củ sẽ nhanh chóng bị ôi thiu do không được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp và có thể bốc mùi khó chịu, lan tỏa khắp căn nhà và bám vào các bộ phận bên trong tủ, rất khó để khử hoàn toàn.
• Nguy cơ ngộ độc thực phẩm: Khi thực phẩm bị ôi thiu, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh mẽ. Nếu vô tình sử dụng thực phẩm này, bạn có thể gặp nhiều vấn đề về sức khỏe như đau bụng, tiêu chảy, hoặc nghiêm trọng hơn là ngộ độc thực phẩm.
• Lãng phí tiền bạc và điện năng: Tủ lạnh không chạy vẫn sẽ tiêu tốn điện năng, thậm chí còn tiêu tốn nhiều hơn so với thông thường do cố gắng làm lạnh về mức cài đặt. Bên cạnh đó việc tủ lạnh không hoạt động còn có thể khiến bạn phải mua thực phẩm mới liên tục, hoặc thậm chí phải thay thế tủ lạnh mới nếu lỗi quá nghiêm trọng. Nếu không thay mới thiết bị thì chi phí sửa chữa tủ cũng có thể không hề nhỏ gây lãng phí tiền bạc.
• Ảnh hưởng đến tuổi thọ của tủ lạnh: Khi một bộ phận bị hỏng và tủ lạnh vẫn cố gắng vận hành (dù không hiệu quả), các bộ phận khác có thể phải làm việc quá tải, dẫn đến giảm tuổi thọ tổng thể của thiết bị và phát sinh thêm các lỗi khác.
• Nguy cơ cháy nổ (trong trường hợp rò rỉ gas hoặc chập điện): Đây là tác hại nguy hiểm nhất. Nếu nguyên nhân tủ lạnh không chạy là do rò rỉ gas hoặc chập điện, có thể dẫn đến cháy nổ, gây nguy hiểm cho tính mạng và tài sản.

Khi tủ lạnh không chạy, có rất nhiều nguyên nhân tủ lạnh không chạy khác nhau, từ những vấn đề đơn giản đến những hỏng hóc phức tạp. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến và cách khắc phục tương ứng:

Vấn đề về nguồn điện

Tủ lạnh không chạy có thể do nhiều vấn đề về nguồn điện như:

• Phích cắm hoặc ổ cắm bị lỏng/hỏng: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Phích cắm có thể bị tuột ra khỏi ổ, hoặc ổ cắm bị hỏng, không có điện.
• Dây nguồn bị đứt hoặc hở: Dây điện có thể bị chuột cắn, bị gấp khúc quá mức dẫn đến đứt ngầm, hoặc bị hao mòn theo thời gian.
• Nguồn điện khu vực không ổn định: Điện áp quá yếu, chập chờn hoặc mất điện cục bộ.

Nếu như nguyên nhân đến từ vấn đề nguồn điện cấp cho tủ lạnh, để khắc phục lỗi này, chúng ta có thể thực hiện một số thao tác như:

• Kiểm tra phích cắm và ổ cắm: Rút phích cắm ra và cắm lại chắc chắn vào một ổ cắm khác đang hoạt động tốt.
• Kiểm tra dây nguồn: Quan sát kỹ dây nguồn xem có dấu hiệu đứt, hở hay không. Nếu có, cần thay thế dây mới hoặc gọi thợ để sửa chữa an toàn.
• Sử dụng ổn áp: Nếu nguồn điện khu vực bạn thường xuyên không ổn định, hãy trang bị một chiếc ổn áp để bảo vệ tủ lạnh và các thiết bị điện khác.
• Kiểm tra aptomat tổng hoặc cầu chì: Đảm bảo các thiết bị này không bị nhảy hoặc đứt.

Quạt gió tủ lạnh không hoạt động

Có nhiều nguyên nhân làm cho quạt gió tủ lạnh không hoạt động dẫn đến việc tủ lạnh không chạy, trong đó những nguyên nhân chủ yếu nhất thường là:

• Quạt bị kẹt do đóng tuyết: Nếu bộ phận xả đá không hoạt động, tuyết sẽ tích tụ dày đặc và làm kẹt cánh quạt.
• Quạt bị hỏng mô tơ hoặc cuộn dây: Do sử dụng lâu ngày, mô tơ quạt có thể bị cháy hoặc vòng bi bị khô dầu.
• Công tắc cửa bị hỏng: Một số tủ lạnh có tính năng quạt gió chỉ hoạt động khi cửa đóng. Nếu công tắc cửa hỏng, tủ sẽ không nhận được tín hiệu đóng cửa và quạt không chạy.

Thông thường, nếu tủ lạnh không chạy do quạt gió gặp trục trặc, chúng ta có thể khắc phục như sau:

• Kiểm tra đóng tuyết: Rút điện tủ lạnh, mở cửa và rã đông hoàn toàn trong vài giờ (hoặc qua đêm) để tuyết tan hết. Sau đó cắm lại điện xem quạt có hoạt động không.
• Kiểm tra công tắc cửa: Nhấn thử công tắc cửa (thường nằm ở cạnh cửa tủ). Nếu công tắc bị kẹt hoặc hỏng, cần thay thế.
• Thay thế quạt mới: Nếu đã loại trừ các nguyên nhân trên, rất có thể quạt gió đã bị hỏng và cần được thay thế bởi thợ chuyên nghiệp.

Block (máy nén) tủ lạnh bị hỏng

Đây là nguyên nhân ít gặp nhưng ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của thiết bị. Block tủ lạnh bị hỏng thường là do:

• Hoạt động quá tải: Tủ lạnh phải làm việc liên tục trong thời gian dài do cài đặt nhiệt độ quá thấp, cửa hở, hoặc chứa quá nhiều thực phẩm.
• Thiếu gas hoặc rò rỉ gas: Khi thiếu gas, block phải hoạt động nhiều hơn để đạt được nhiệt độ yêu cầu, dẫn đến quá tải và hỏng hóc.
• Hỏng các bộ phận bên trong block: Sau thời gian dài sử dụng, các bộ phận cơ khí hoặc điện tử bên trong block có thể bị mài mòn, cháy.
• Nguồn điện không ổn định: Điện áp chập chờn có thể gây chập cháy block.

Cách khắc phục vấn đề này thường là:

• Kiểm tra gas: Dấu hiệu thiếu gas là dàn nóng không nóng, hoặc chỉ hơi ấm, và tủ lạnh kém lạnh. Việc kiểm tra và nạp gas cần được thực hiện bởi thợ sửa chữa chuyên nghiệp.
• Kiểm tra và sửa chữa block: Đây là lỗi nghiêm trọng và phức tạp, đòi hỏi chuyên môn cao. Bạn tuyệt đối không nên tự ý sửa chữa block mà cần liên hệ trung tâm bảo hành hoặc thợ sửa tủ lạnh uy tín để kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế block.

Rơ le nhiệt (thermostat) hoặc rơ le khởi động (relay) bị hỏng

Một nguyên nhân khiến tủ lạnh không chạy khác mà người dùng cũng có thể gặp phải đó là sự cố về rơ le, bao gồm:

• Rơ le nhiệt: Đây là bộ phận điều chỉnh nhiệt độ trong tủ lạnh. Nếu rơ le này hỏng, nó sẽ không cấp lệnh cho máy nén hoạt động khi nhiệt độ bên trong tủ tăng lên.
• Rơ le khởi động: Rơ le này có chức năng khởi động máy nén. Nếu nó bị hỏng, máy nén sẽ không thể khởi động được.

Cách khắc phục: Trong trường hợp này, chúng ta cần tiến hành kiểm tra và thay thế rơ le. Việc kiểm tra rơ le đòi hỏi kiến thức về điện và thiết bị đo chuyên dụng. Tốt nhất bạn nên gọi thợ để họ kiểm tra và thay thế đúng loại rơ le phù hợp với tủ lạnh của bạn.

Bảng mạch điều khiển (bo mạch) bị lỗi

Nguyên nhân: Bảng mạch là "bộ não" điều khiển mọi hoạt động của tủ lạnh. Nếu bo mạch bị chập cháy, ẩm ướt, hoặc hỏng hóc linh kiện, nó sẽ không thể cấp lệnh cho các bộ phận khác hoạt động, dẫn đến tình trạng tủ lạnh không chạy.

Cách khắc phục:

• Kiểm tra bo mạch: Dấu hiệu bo mạch hỏng có thể là đèn tủ không sáng, tủ không phản hồi dù có điện.
• Sửa chữa hoặc thay thế bo mạch: Đây là một trong những lỗi phức tạp và đắt tiền nhất. Việc sửa chữa bo mạch cần được thực hiện bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp, có kinh nghiệm về điện tử.

Tụ điện hoặc rơ le quá tải (tecmic) bị hỏng

Nguyên nhân khiến tụ điện hoặc Tecmic bị hỏng thường là di:

• Tụ điện: Tụ điện có vai trò tích trữ và phóng điện để khởi động máy nén. Nếu tụ hỏng, máy nén không nhận đủ điện áp khởi động.
• Rơ le quá tải (tecmic): Bộ phận này có tác dụng bảo vệ máy nén khỏi bị quá tải hoặc quá nhiệt. Nếu tecmic bị hỏng, nó có thể ngắt điện đột ngột khiến máy nén không chạy.

Cách khắc phục: Cả tụ điện và tecmic đều cần được kiểm tra và thay thế bởi thợ chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn và đúng kỹ thuật.

Đồng hồ thời gian (timer) gặp trục trặc

Nguyên nhân: Đồng hồ thời gian (timer) là một bộ phận thường ít được người dùng để ý nhưng nếu nó có hư, hỏng, trục trặc thì cũng khiến tủ lạnh không chạy. Đồng hồ thời gian thường nằm trong ngăn mát tủ lạnh hoặc nằm ở phía sau tủ, gần block máy nén. Nếu khi cầm đồng hồ lên mà bạn thấy nó không rung thì tức là đồng hồ đã gặp trục trặc và nó có thể chính là nguyên nhân khiến tủ lạnh không chạy.

Cách khắc phục: Bạn cần thay thế đồng hồ mới đúng loại, đúng công suất như đồng hồ cũ. Tốt nhất nên tìm đến thợ sửa chữa chuyên nghiệp để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất.

Cầu chì bị đứt

Nguyên nhân: Nguyên nhân dẫn đến cầu chì bị đứt khiến tủ lạnh không chạy thường là do nhiệt độ bộ xả đá của tủ lạnh tăng quá cao. 

Cách khắc phục: Nếu cầu chì bị đứt, bạn chỉ cần gọi thợ sửa tủ lạnh đến nối lại là tủ sẽ hoạt động lại bình thường.

Chập bộ điều khiển nhiệt độ

Nguyên nhân: Bộ điều khiển nhiệt độ bị chập chờn, hư hỏng sẽ khiến việc điều chỉnh nhiệt độ trở nên khó khăn, thậm chí làm tủ lạnh không chạy hoặc không mát đúng nhiệt độ cần thiết.

Cách khắc phục: Để khắc phục, bạn phải tháo bộ điều khiển ra để kiểm tra xem nó có bị hư hỏng hay không, nếu có thì cần thay thế bộ điều khiển mới.

Khi tủ lạnh không chạy, việc đầu tiên là bình tĩnh xác định các dấu hiệu và khoanh vùng nguyên nhân. Đối với những lỗi đơn giản như nguồn điện, bạn có thể tự mình kiểm tra và khắc phục. Tuy nhiên, với các vấn đề phức tạp hơn liên quan đến linh kiện bên trong như block, quạt gió, rơ le hay bo mạch, hãy luôn ưu tiên liên hệ với trung tâm bảo hành hoặc thợ sửa chữa điện lạnh chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn và khắc phục triệt để sự cố. Việc tự ý sửa chữa khi không có đủ kiến thức và dụng cụ có thể khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn. 

Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ trong bài viết, bạn đã biết cách khắc phục sự cố tủ lạnh không chạy nhanh chóng, an toàn và hiệu quả nhất. Hãy thường xuyên truy cập mediamart.vn để tham khảo thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé!