Nguồn gốc ngày vía Thần Tài bắt nguồn từ câu chuyện thú vị. Theo quan niệm dân gian, thần Tài là vị thần trên trời, chuyên quản Tài - Phúc - Phú - Quý, mang lại tài lộc, sung túc và may mắn. Mua vàng cầu may, là việc nhiều người thường làm trong ngày vía thần Tài.
Dưới trần gian xưa kia không có thần Tài, bởi vị thần cai quản tiền bạc, tài lộc sống ở trên trời. Trong một lần đi chơi uống rượu, thần Tài say quá nên rơi xuống trần gian, đầu va vào đá, nằm mê mệt không biết gì. Có kẻ đi qua thấy một người ăn mặc như diễn tuồng thì lấy làm lạ, tưởng ông bị điên liền lột sạch trang phục đem bán.
Thần Tài tỉnh dậy không có quần áo trên người, đầu lại va vào đá nên không nhớ mình là ai, đành đi lang thang xin ăn khắp nơi. Vừa may có cửa hàng nhà kia buôn bán gà, vịt, lợn quay ế ẩm, thấy thần Tài đến ăn xin thì thương tình cho vào ăn. Kỳ lạ thay, từ lúc đó, các khách ăn khác đột nhiên kéo đến nườm nượp. Nghi là nhờ vía vị khách nghèo kiết kia nên hôm sau, chủ quán lại mời thần Tài ăn, quả nhiên hễ ông vào là sau đó khách khứa ùn ùn tới.
Từ đó, ngày nào ông chủ cũng mời thần Tài đến hàng mình. Lâu dần, quán hàng xung quanh đều vắng hoe, chỉ có quán này lúc nào cũng đông như trẩy hội.
Qua một thời gian, thấy thần Tài chẳng làm gì vẫn suốt ngày ăn ngon, người ngợm thì bẩn thỉu, toàn dùng tay ăn bốc trông rất không lịch sự, chủ quán vừa tiếc của vừa sợ khách khác thấy ghê không dám đến, bèn đuổi thần Tài đi. Quán đối diện thấy vậy liền mời thần Tài vào ăn, thế là khách khứa từ quán kia lại kéo đoàn kéo lũ sang bên này.
Biết rằng người đàn ông bẩn thỉu kỳ lạ này đem lại may mắn, hàng quán nào cũng cố chèo kéo để mời bằng được. Để lấy lòng ông, người ta dẫn ông đi mua quần áo mặc. Đến cửa hàng quần áo, thần Tài nhìn thấy bộ trang phục của mình trước kia liền nhớ lại mọi chuyện, liền mặc vào rồi vội vã bay về trời. Người dân vùng đó rất tiếc nuối cũng như biết ơn thần nên lập bàn thờ phụng. Họ chọn ngày thần bay về trời (được cho là mùng 10 tháng Giêng) làm ngày vía thần Tài.
Từ đó, hằng năm, cứ vào ngày mùng 10 tháng 1 âm lịch, nhà nhà lại nô nức đi sắm lễ vật cúng thần Tài để cầu xin một năm mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi, phát đạt hơn trong năm mới.