Ngày 5/5 âm lịch hàng năm (còn gọi là "Ngày giết sâu bọ"), là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt bớt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng. Vào ngày này, các gia đình sẽ làm mâm lễ cúng để xin tổ tiên, thần linh phù hộ cho một năm mùa màng bội thu, cả năm được mạnh khỏe, may mắn.
Trong số những món ăn trong ngày Tết Đoan Ngọ thì không thể thiếu bánh gio (bánh tro).
Bánh gio (tro) được làm gạo nếp và gio. Không phải loại gio nào cũng làm được bánh. Gio để làm bánh gio phải là thứ gio của lá găng, lá tầm gửi, thân lá cây vừng phơi khô hoặc gio của hạt xoan chín, gio rơm nếp.
Sau khi có nguồn gio chuẩn, gio được hòa tan với nước, lắng trong rồi ngâm với gạo nếp cái hoa vàng sẽ cho ra màu nâu vàng trong, lóng lánh như màu hổ phách và tạo ra vị ngai ngái đặc trưng không thể lẫn vào đâu được. Nhưng nếu chỉ có gio không thì chưa đủ tạo màu, người ta thường phải cho thêm gio hạt vừng.
Vào dịp Tết Đoan Ngọ, mọi người thường ăn nhiều thứ béo, nhiệt, khó tiêu (rượu nếp, xoài, mít...). Trong khi đó, bánh tro có tính mát, giúp cân bằng, điều hòa cơ thể hiệu quả, giúp ổn định sức khỏe.
Trong Đông y, bánh tro vị nhạt, tính mát ăn dễ tiêu, thích hợp nhất đối với trường hợp già yếu, trẻ em, có chứng bệnh nóng sốt âm ỉ (âm hư), những trường hợp dương thịnh gây âm hư như vào mùa hè mà cực điểm là đầu tháng năm Đoan Ngọ (đoan dương - chính dương) thường gây ôn dịch thương âm.
Vào dịp Tết Đoan Ngọ, bánh gio sẽ phát huy cao độ những tính năng trên do mấy ngày này nhiều người ăn uống no say nhiều thứ béo, nhiệt dẫn đến khó tiêu. Bánh gio không những trung hòa bớt độc hại trong ăn uống để bảo vệ sức khỏe trong ngày Tết Đoan Ngọ mà sau đó còn giúp thanh nhiệt lợi tiểu, thải độc cho cơ thể…
Ngoài ra, món bánh này cũng có công dụng dưỡng âm vốn là tôn chỉ của một trường phái dưỡng sinh lớn có vị trí quan trọng trong Đông y. Do đó, ăn loại bánh này thường xuyên cũng rất tốt cho sức khỏe.
Trên đây là Tết Đoan Ngọ ăn bánh gì cũng như lý giải lý do vì sao lại ăn bánh gio trong ngày 5/5 âm lịch. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ hữu ích với bạn.
Tổng hợp
