Cell pin, Li-Ion, Li-Po là 3 công nghệ pin được dùng trên hầu hết laptop, smartphone, tablet, sạc dự phòng hiện nay trên thị trường. Cùng tìm hiểu về 3 loại pin này nhé.
Ra mắt thị trường lần đầu vào năm 1991, Li-Ion (Lithium-Ion) là loại pin được dùng phổ biến cả trên thiết bị điện tử (như laptop, smartphone, tablet, sạc dự phòng...), y tế, xe điện, hàng không, quân đội,...
Là loại pin có thể sạc đi sạc lại nhiều lần, Li-Ion phổ biến nhờ các ưu điểm như mật độ năng lượng lớn (dung lượng lớn trên kích thước pin nhỏ), ít bị tự xả (giữ năng lượng lâu), thân thiện môi trường,... hơn các công nghệ cũ.
Li-Ion hoạt động trên nguyên tắc trao đổi ion Li giữa 2 điện cực để sạc, xả điện và sử dụng một dung dịch điện ly làm môi trường.
Việc các nhà sản xuất pin sử dụng chất liệu gì cho 2 đầu cực (Niken, Graphite, Silicon,...) cũng như dung dịch điện ly sẽ có ảnh hưởng đến hiệu năng, số lần sạc, độ an toàn, kích thước pin, chi phí,...
Độ an toàn, tuổi thọ của pin Li-Ion:
Như đã nói ở trên việc sử dụng chất liệu của nhà sản xuất sẽ ảnh hưởng đến độ an toàn và chai pin. Tuy nhiên, dung dịch điện ly là một chất rất dễ cháy, bạn có thể thấy loại pin này đều được bao bọc kĩ bằng một lớp vỏ kim loại kín.
Nhiệt độ cũng là một trong những nguyên nhân, theo khuyến nghị pin Li-Ion sẽ hoạt động tốt nhất được sạc ở khoảng nhiệt độ 5 - 45 độ C. Trong quá trình sạc, nếu nhà sản xuất cố tình đẩy cao điện áp đầu vào sẽ làm giảm tuổi thọ pin nhanh chóng.
Chính vì vậy mà các công nghệ sạc nhanh đều chỉ tăng điện áp dòng ở một thời gian nhất định sau đó giảm dần. Ngoài ra, bạn cũng không nên dùng các loại sạc không rõ nguồn gốc có dòng điện nạp vào không ổn định.
Với chi phí sản xuất thấp, chuẩn pin Li-Ion là một tiêu chuẩn pin rất thông dụng vào những năm 2013 trở về trước.
Một số lưu ý khi sử dụng pin Li-Ion:
Đảm bảm thời gian sạc đủ 8 tiếng trong 3 lần sạc đầu tiên.
Cắm sạc khi báo động đỏ (pin xuống còn 15%) và tuyệt đối không để pin về 0%.
Rút sạc ngay khi đầy 100% để tránh nóng máy. Lượng nhiệt tỏa ra từ pin khi các ion di chuyển trong quá trình sạc và khi sạc xong rất dễ làm cho Pin bị chai.
Hạn chế tối đa việc sử dụng máy khi đang sạc.
Tháo ốp lưng cho thiết bị khi đang sạc để hạn chế việc tích nhiệt làm máy nóng hơn.
Li-Po hay Lithium Polymer thực chất có nguyên lý hoạt động tương tự như pin Li-Ion là trao đổi ion Li giữa 2 điện cực nhưng dùng chất điện ly dạng polymer khô với mục đích chính là hạn chế bắt cháy để tăng tính an toàn cho sản phẩm.
Ngoài ra, với cấu tạo như các lớp phim mỏng ghép với nhau, pin Li-Po dễ thay đổi hình dạng, kiểu dáng để phù hợp hơn với thiết bị, chưa kể không cần lớp vỏ cứng bên ngoài nên pin này thường có trọng lượng nhẹ hơn hẳn.
Tuy nhiên, so với pin Li-Ion, thì Li-Po lại có chi phí sản xuất cao hơn hẳn và loại pin này vẫn gặp các vấn đề liên quan đến tuổi thọ sử dụng như sạc điện áp, cường độ điện hay nhiệt độ chỉ sử dụng tốt trong một khoảng nhất định. Đấy là lý do bạn thấy sạc điện thoại hiện nay chỉ có điện áp khoảng 5-12V, công suất đến 18 W.
Hiện nay pin Li-Po đang dần được đầu tư nghiên cứu hơn để thay thế Li-Ion, bắt đầu xuất hiện nhiều trên các smartphone, tablet cao cấp, các loại pin sạc dự phòng, cũng như các ngành khác như vận tải, hàng không, y tế,...
Lithium-Polymer rất lâu bị "chai" pin và người dùng có thể sạc bất kỳ khi nào mà không sợ chai pin dù cho dung lượng pin đang còn lại bao nhiêu %. Tuổi thọ của pin Li-Po có thể lên đến 1000 lần sạc mà vẫn giữ mức dung lượng pin khá cao.
Một số lưu ý khi sử dụng pin Li-Po:
Không cần phải sạc 8 tiếng trong 3 lần sạc đầu như pin Li-ion, nhưng vẫn sạc khi báo động đỏ, xuống dưới 15%.
Hạn chế để pin 0% và cắm sạc qua đêm.
Hạn chế sử dụng khi đang sạc.
Khi sạc không nên dùng dòng điện có điện áp quá cao, hay dòng điện bị chập chờn, không ổn định.
Không sử dụng các thiết bị sạc không tương thích.
Cell pin trên laptop thực chất là tổ hợp pin Li-ion hay Li-Po với mỗi cell tương ứng với 1 viên pin Li-ion/Li-Po. Như vậy, khi nhắc đến pin 3 cell thì bạn có thể hiểu là pin đó có 3 viên Li-ion/Li-Po, pin 6 cell là pin có 6 viên Li-ion/Li-Po.
Vì bản chất này nên việc nhận định pin trâu hay không dựa vào số lượng cell là không chính xác, bởi tính toán thời lượng pin của laptop là 1 quá trình không đơn giản, nó có liên quan đến sự tiêu thụ điện năng của nhiều thành phần, số dung lượng pin được tính theo cách nào cũng không thể cho con số chính xác được.
Tuy vậy để đánh giá dung lượng pin của thiết bị ở mức tối ưu nhất, bạn có thể dựa vào thông tin thử nghiệm mà nhà sản xuất đã công bố, lượng pin thực tế của thiết bị thường ở tầm 70% so với số mà hãng cung cấp.
Một ví dụ đơn giản cho bạn là hãng công bố thiết bị đó có thời gian dùng từ 12, 13 tiếng sau 1 lần sạc đầy thì thực tế em ấy sẽ có thời gian dùng khoảng 9 tiếng.
Một số lưu ý khi sử dụng Cell pin:
Sạc khi báo động đỏ, xuống dưới 15%.
Tránh tối đa việc để pin 0% và cắm sạc qua đêm.
Không nên dùng dòng điện có điện áp quá cao, quá thấp, không ổn định.
| Li-Ion | Li-Po | ||
| Ưu điểm | - Chi phí rẻ. - Mật độ năng lượng cao, ít bị tự xả, thân thiện môi trường,... - Nếu biết cách sử dụng pin Li-Ion thì bạn có thể sạc và sử dụng từ 500 đến 1000 lần. | - Trọng lượng nhẹ, dễ dàng thiết kế với hình dạng khác nhau tùy sản phẩm. - Dung lượng cao. - An toàn, ít bị bắt cháy hơn. - Có các ưu điểm về hiệu năng tương tự Li-Ion. | - Thiết kế theo hình dạng khác nhau tùy vào từng loại sản phẩm. - Kế thừa hiệu năng từ loại pin mà nó tích hợp, sạc và dùng từ 500 - 1000 lần khi sử dụng đúng cách. |
| Nhược điểm | - Trọng lượng nặng, khó tùy biến thiết kế sản phẩm. - Dễ bị ảnh hưởng về tuổi thọ pin khi sạc quá dòng, nhiệt độ cao. - Chất liệu sử dụng dễ bắt cháy. - Mức độ tương thích với các dòng điện thoại khác nhau không cao. | - Chi phí cao, đắc hơn pin Li-Ion từ 30 - 40%. - Vẫn tồn tại những nhược điểm về tuổi thọ pin như Li-Ion ( tuổi thọ sẽ giảm nhiều sau quá trình sạc và xả). - Thường thì dung lượng pin sẽ giảm 20% khi được khoảng 1/3 tuổi thọ. | - Trọng lượng nặng vì tập hợp nhiều viên pin nhỏ. - Chất lượng, chi phí tùy thuộc vào loại pin mà hãng sử dụng là Li-Ion hay Li-Po. - Giảm tuổi thọ qua nhiều lần sạc và xả. |
