Nguồn gốc, ý nghĩa ngày Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ được tổ chức vào ngày mùng 5/5 Âm lịch, còn có tên gọi khác là Tết Đoan Dương. Đoan ngọ (Đoan là mở đầu, Ngọ là giữa trưa) là bắt đầu giữa trưa; Dương là mặt trời, là khí dương. Đoan Dương nghĩa là bắt đầu lúc khí dương đang thịnh.

Tết Đoan Ngọ là ngày Tết truyền thống tại một số quốc gia Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc,… Tại Việt Nam, ngày này còn được gọi với cái tên dân dã là ngày “giết sâu bọ”.

Tết Đoan Ngọ diễn ra vào mùng 5 tháng 5 Âm lịch hàng năm, đây là thời điểm nắng nóng kéo dài, sâu bọ phát triển nhiều.

Theo truyền thuyết, vào một vụ mùa bội thu, người nông dân ăn mừng vì trúng mùa. Thế nhưng sâu bọ năm ấy lại kéo đến đông đảo, ăn hết cây trái, thực phẩm đã thu hoạch được. Người dân rất lo lắng, đau đầu không biết cách gì để có thể giải quyết được nạn sâu bọ thì xuất hiện một ông lão xưng là Đôi Truân.

Ông chỉ cho dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng gồm những lễ vật đơn giản: bánh gio, trái cây, sau đó đi ra trước nhà mình vận động thể dục. Mọi người làm theo lời ông thì chỉ một lúc sau, sâu bọ đàn lũ té ngã rã rượi. Lão ông còn bảo thêm: Sâu bọ hàng năm vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì đã dặn thì sẽ trị được chúng.

Dân chúng biết ơn và để tưởng nhớ việc này, dân chúng đặt cho ngày này là ngày Tết “diệt sâu bọ", nhiều người gọi nó là Tết Đoan Ngọ vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.

Người dân làm lễ cúng Tết Đoan Ngọ nhằm mục đích phát động phong trào bắt sâu bọ, tiêu diệt các loài sâu bệnh gây hại cho cây trồng và cầu mong một vụ mùa bội thu.
 

Theo quan niệm dân gian, người dân ăn hoa quả, rượu nếp vào ngày 5/5 là một cách để diệt trừ sâu bọ. Vào ngày này, cần phải súc miệng 3 lần cho sạch sâu bọ, ăn một bát rượu nếp cho sâu bọ say, tiếp đó là ăn trái cây cho sâu bọ chết.

Ở nhiều nơi, các gia đình còn có thói quen ăn bánh tro hay còn gọi là bánh gio, chè trôi nước, hạt sen... để diệt trừ sâu bọ, bệnh tật trong người.

Tết Đoan Ngọ cần kiêng kỵ những điều sau để tránh gặp xui xẻo:
 

Chú ý không làm rơi mất tiền

Theo quan niệm dân gian, việc làm mất tiền vào ngày 5/5 bị coi như là tự đánh rơi tài lộc của mình khiến tài vận đi xuống. Vì thế, mọi người khi đi ra ngoài vào ngày này cần đặc biệt chú ý đến tài sản cá nhân, tránh làm rơi, mất.

Không dừng chân ở nơi u ám, âm u

Vào ngày Tết Đoan Ngọ, khi đi ra khỏi nhà mọi người không nên dừng chân ở những nơi u ám, âm u, có nhiều tà khí như nghĩa trang, nhà tang lễ, bệnh viện,… vì có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Kiêng việc để dép lộn xộn

Trong tiếng Hán, từ giày dép đồng âm với từ “tà”, nếu để lộ xộn thì sẽ dễ chiêu dụ tà khí. Vì vậy, mọi người cần chú ý vào ngày 5/5 Âm lịch cần xếp giày dép gọn gàng, tránh những điều xui rủi đến đường tài lộc và tình duyên.

Tuyệt đối không soi gương sau nửa đêm

Dân gian quan niệm, sau 12 giờ đêm ngày mùng 5/5 Âm lịch thì âm khí hoạt động rất mạnh mẽ nên tuyệt đối không soi gương hay chụp ảnh trước gương, tránh việc dẫn dụ tà khí gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Trên đây là bài viết về nguồn gốc, ý nghĩa ngày Tết Đoan Ngọ. Hy vọng bài viết đã giúp bạn có thêm thông tin tham khảo về ngày này.